Học trực tuyến như thế nào cho hiệu quả?

Một khóa học trực tuyến tốt ưu tiên khai thác thế giới thực, các sự kiện nóng, tình huống cụ thể để khuấy động thảo luận, cảm xúc người học.

Khắp thế giới, các phương tiện truyền thông đang chú ý tới cuộc cách mạng học tập trực tuyến. Hàng trăm triệu học sinh từ mẫu giáo đến đại học đang tham gia các lớp học ảo. Riêng Mỹ, con số này là hơn 70 triệu. Diễn đàn Kinh tế Thế giới nhìn nhận thực tế này giống như một chút ánh sáng trong bóng mây Covid-19 ảm đạm, khi bệnh dịch trở thành chất xúc tác giúp giáo dục thay đổi cách giảng dạy hàng thập kỷ qua.

Không ai đặt câu hỏi liệu các cuộc thảo luận trong lớp học ảo có thể mô phỏng theo cách các cuộc thảo luận trong lớp học vẫn diễn ra hay không. Trên khắp thế giới, một số lớp học ảo có những khoảnh khắc học tập hiệu quả với sự tập trung và thảo luận sôi nổi của học sinh. Yaffa Segal, học sinh trường trung học New Rochelle nói với tờ New York Times: “Các cuộc trò chuyện đã bùng nổ. Những ý kiến khác nhau liên tiếp được đặt ra. Tôi đã tận hưởng cơ hội tranh luận và thách thức ý kiến của các bạn khác, bị cô lập, rồi lại trao đổi”.

Tuy nhiên, không ít học sinh và gia đình của họ cho biết, họ đang trải qua nỗi thất vọng lớn. Nhiều lớp học ảo có những học sinh đang ghi hình chúng ngồi ở bàn học rồi phát video đó làm nền ảo cho các lớp tiếp theo. Ngoài ra, còn những điều gây xao lãng, như vật nuôi, thành viên gia đình, học sinh học khi vẫn nằm trên giường, tệ hơn là hacker có thể tấn công vào phòng chat.

Điều mà hàng triệu sinh viên trên toàn thế giới đang trải nghiệm trên các nền tảng hội nghị không phải là học trực tuyến, mà là học từ xa, Susan Grajek, thành viên của Educause – hiệp hội các nhà công nghệ giáo dục, phân biệt việc học từ xa với học tập trực tuyến.

“Học tập từ xa (remote learning) là một chiến lược tình thế, nhanh chóng, khác biệt với học trực tuyến (online learning) được cân nhắc kỹ và mang tính bền vững”, cô chia sẻ.

Nathan Ecelbarger, nhà sáng lập và Giám đốc điều hành của Freedom Learning Group (FLG), một công ty dịch vụ thiết kế giảng dạy hàng đầu, mô tả một khóa học trực tuyến được thiết kế tốt gồm các yếu tố sau:

– Ưu tiên sự tham gia bằng cách khai thác thế giới thực, các sự kiện nóng, tình huống cụ thể gần đây để khuấy động thảo luận và cảm xúc cho người học, đồng thời kết hợp tương tác và khả năng đo kết quả ngay lập tức;

– Tổ chức và điều hướng học tập dễ dàng, loại bỏ các bước và các nhấp chuột không cần thiết;

– Đánh giá kết quả học bằng cách khuyến khích nghiên cứu và tư duy, thay vì ghi nhớ;

– Luôn trả lời câu hỏi từ góc nhìn của sinh viên, bằng cách xây dựng kinh nghiệm học tập có chủ ý và đi thẳng vào vấn đề.

Một vài khóa học trực tuyến tuân theo các tiêu chuẩn chính xác này. Tuy nhiên, hầu hết lớp hiện đều ở tình trạng tự chạy, chủ yếu để thuận tiện cho sinh viên, người hướng dẫn và tổ chức. Nó là kết quả của hình thức học không đồng bộ, cố gắng để bắt chước mô hình ba bước của lớp học thông thường: bài học, thảo luận và bài tập.

Thực tế, bài giảng hoặc bằng văn bản hoặc video, thảo luận thông qua diễn đàn, bài tập nộp từ xa sẽ bị hạn chế nhiều trong điều kiện học trực tuyến, đặc biệt là vì một số yếu tố này khó để thực hiện trên điện thoại hay các thiết bị công nghệ khác.

Các khóa học trực tuyến không đồng bộ cũng sẽ dẫn đến tỷ lệ hoàn thành thấp. Điều này chủ yếu vì nó không thể kiểm soát sự tập trung và hành vi của học sinh trong một môi trường như vậy. Cho dù được thiết kế tốt đến đâu, bất cứ lúc nào trong suốt khóa học như vậy, sinh viên có quyền lựa chọn mở một ứng dụng hoặc trình duyệt mới hoặc đặt điện thoại xuống.

Chuyên gia cho rằng, cần phải kết hợp học từ xa với những yếu tố quan trọng của học trực tuyến đúng nghĩa, nó sẽ cải thiện kết quả rất nhiều so với tình trạng học được thực hiện qua internet hiện nay. Học trực tuyến hoàn toàn có thể được công nhận trong chương trình giáo dục thường xuyên, với các lớp học được tổ chức hàng ngày, hàng tuần.

Tại Việt Nam, triển khai giáo dục trực tuyến hiệu quả cần thúc đẩy việc tự học của học sinh dưới sự theo dõi và quản lý của các thầy cô, nhà trường. Tại hệ thống của MBE, sinh viên học trực tuyến hoàn toàn với cách học chủ động: tự quản lý thời gian học tập, tự lựa chọn định hướng và chủ động kết nối đội ngũ chuyên gia hướng dẫn (mentor) khi cần hỗ trợ kiến thức.

 Nghỉ học vì dịch Covid-19 là cơ hội để các trường chuyển sang hoạt động trực tuyến và xây dựng thói quen tự học qua internet cho học sinh. Tất cả hệ thống công cụ đều có sẵn, miễn phí hoặc có chi phí thấp. Đội ngũ chuyên gia của MBE sẵn sàng hỗ trợ các trường về phương pháp triển khai giảng dạy trực tuyến.